Ucieczka dłużnika z majątkiem – jej prawne aspekty

• Droga cywilna – sprawa „ze skargi pauliańskiej”
• Droga karna – przestępstwo z art. 300 § 1 k.k.

Wielu klientów już na etapie zlecania sprawy do windykacji zastanawia się nad sensem i opłacalnością podejmowania kroków egzekucyjnych przeciwko swojemu dłużnikowi. „On ma pieniądze, ale wszystko jest na żonę”. „Z tego co wiem, to miał nieruchomość, ale darował ją córce” – to najczęściej pojawiające się komentarze w takiej sytuacji. Jakie kroki należy podjąć przeciwko dłużnikowi, który umyślnie wyzbywa się majątku aby uchronić się przed egzekucją?

Droga cywilna – sprawa „ze skargi pauliańskiej”

Pierwsza z możliwości, jaką zastosować może wierzyciel gdy już wie, że jego dłużnik wyzbył się majątku (najczęściej chodzi tu o nieruchomość) na rzecz swoich najbliższych, to tzw. „skarga pauliańska”. Zgodnie z art. 527 § 1 kodeksu cywilnego gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć. W myśl § 3 tego przepisu jeżeli wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli uzyskała korzyść majątkową osoba będąca w bliskim z nim stosunku, domniemywa się, że osoba ta wiedziała, iż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. Co więcej, art. 528 k.c. przewiduje że w sytuacji gdy czynność ta była nieodpłatna, wierzyciel może żądać jej uznania za bezskuteczną nawet wtedy gdy osoba trzecia nie wiedziała i nawet przy zachowaniu należytej staranności nie mogła się dowiedzieć, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.
W świetle powyższej regulacji wierzyciel ma prawo wszczęcia odrębnego postępowania w oparciu o ww. przepisy. W wyroku w sytuacji gdy Sąd uzna, iż faktycznie zachowaniem swym dłużnik pokrzywdził wierzyciela i zwiększył swoją niewypłacalność , ubezskuteczni zawartą przez dłużnika umowę co umożliwi prowadzenie egzekucji ze sprzedanej lub darowanej nieruchomości tak, jak gdyby należała ona nadal do dłużnika. Dzięki takiemu więc wyrokowi komornik sądowy będzie prowadził egzekucję ze składnika majątku, który formalnie do dłużnika nie należy.
Pamiętać jednak należy, że kodeks cywilny przewiduje termin na złożenie takiego powództwa ze skargi pauliańskiej – termin ten wynosi 5 lat licząc od daty dokonania takiej czynności (zawarcia z osobą trzecią umowy sprzedaży, darowizny etc.)

Droga karna – przestępstwo z art. 300 § 1 k.k.

Druga z metod radzenia sobie z wyzbywającym się majątku dłużnikiem polega na wszczęciu postępowania karnego przeciwko takiemu nielojalnemu kontrahentowi. Zgodnie bowiem z art 300 § 1 kodeksu karnego kto, w razie grożącej mu niewypłacalności lub upadłości, udaremnia lub uszczupla zaspokojenie swojego wierzyciela przez to, że usuwa, ukrywa, zbywa, darowuje, niszczy, rzeczywiście lub pozornie obciąża albo uszkadza składniki swojego majątku, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
Oznacza to tyle, że darowizna lub ukrywanie przed wierzycielem majątku wiąże się z odpowiedzialnością karną, co więcej – za taką postawę można nawet trafić do więzienia. Gwarantujemy, że żaden z dłużników nie chce ziszczenia się takiego scenariusza, dlatego też w sytuacji podjęcia – z pomocą kancelarii – odpowiednich kroków prawnych, gotów jest do ponownych rozmów ze swoim wierzycielem i spłaty zadłużenia.
Jeżeli i w Państwa sytuacji dłużnik nie posiada oficjalnie żadnego majątku, a istnieją uzasadnione podejrzenia, iż takowy został „przepisany” na najbliższych w niedawnym czasie – zapraszamy do kontaktu i analizy możliwości, jakie Państwu przysługują w takie sprawie.