Opóźnienie w zapłacie rat leasingowych

Umowa leasingu stanowi aktualnie kodeksową umowę nazwaną, której istota została zawarta w regulacji art. 709¹ k.c. W myśl tego przepisu przez umowę leasingu finansujący zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie i oddać tę rzecz korzystającemu do używania albo używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony, a korzystający zobowiązuje się zapłacić finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenie pieniężne, równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego.

Z punktu widzenia osoby „otrzymującej rzecz do korzystania” (np. samochód, sprzęt elektroniczny, maszyny rolnicze lub budowlane) najważniejszym obowiązkiem w okresie trwania umowy leasingu jest zapłata rat leasingowych. Terminy zapłaty tychże rat wynikają z reguły z dołączonego do kontraktu harmonogramu spłaty i muszą być przez leasingobiorcę starannie przestrzegane. Opóźnienie w zapłacie rat leasingowych może przy tym prowadzić do co najmniej kilku konsekwencji – mniej lub bardziej dotkliwych.

Po pierwsze, leasingobiorca opóźniający się w zapłacie rat leasingowych musi liczyć się ze skorzystaniem przez finansującego z uprawnienia do naliczenia odsetek. Z reguły ich wysokość zostaje precyzyjnie określona w umowie leasingu (np. w stosownej tabeli opłat).

Po drugie, nieterminowe regulowanie rat leasingu może prowadzić do podejmowania przez leasingodawcę czynności ponaglających. Samo skorzystanie przez finansującego z takich instrumentów nie byłoby dla leasingobiorcy dotkliwe, gdyby w umowach leasingu nie dochodziło do zastrzegania wysokich opłat za każdą taką czynność. Rzecz jasna, opłaty te nie są wliczone w cenę raty leasingowej, lecz stanowią (podobnie jak odsetki) odrębną o raty leasingowej część zobowiązania obciążającego leasingobiorcę.

Wreszcie po trzecie, skutkiem opóźnienia w płatności rat leasingowych może być rozwiązanie przez finansującego umowy. Reguły rozwiązania zostały określone w Kodeksie cywilnym (przede wszystkim w art. 709¹³ k.c.). Niemniej mogą one zostać również sprecyzowane w umowie leasingu. Zasadniczo rozwiązanie umowy leasingu skutkuje postawieniem w stan wymagalności wszystkich roszczeń finansującego, jak również koniecznością zwrotu przedmiotu leasingu. Warunki rozliczenia umowy wyjaśnia zaś w głównej mierze art. 709¹⁵ k.c., w myśl którego w razie wypowiedzenia przez finansującego umowy leasingu na skutek okoliczności, za które korzystający ponosi odpowiedzialność, finansujący może żądać od korzystającego natychmiastowego zapłacenia wszystkich przewidzianych w umowie a niezapłaconych rat, pomniejszonych o korzyści, jakie finansujący uzyskał wskutek ich zapłaty przed umówionym terminem i rozwiązania umowy leasingu.