„Kontrahent opóźnia się z płatnościami” – czy powyższe coś zrekompensuje

• Odsetki za opóźnienie – których i w jakiej wysokości dochodzić
• Rekompensata za koszty odzyskiwania należności

Cieniem prowadzenia działalności gospodarczej pozostają kontrahenci którzy z różnych przyczyn nie dokonują płatności na czas w umówionym przez strony transakcji terminie. Czy prawo polskie przewiduje jakiekolwiek środki dyscyplinujące nielojalnych kontrahentów do terminowych płatności?

Odsetki za opóźnienie – których i w jakiej wysokości dochodzić

Pierwszym z dodatkowych roszczeń, którego można dochodzić od dłużnika w sytuacji gdy ten nie dochowuje terminu zapłaty pozostają odsetki za opóźnienie. Możliwość ich dochodzenia przewiduje wprost kodeks cywilny. Zgodnie z art. 481 § 1 k.c.: Jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Tym samym w sytuacji gdy z zawartej umowy wynika konkretny termin spełnienia świadczenia i zostanie on przekroczony przez kontrahenta, dochodzić można od niego dodatkowej kwoty z samego faktu opóźnienia. Ich wysokość – o ile nie zostaną poczynione przez strony inne ustalenia – równa jest sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych. W momencie pisania niniejszego artykułu odsetki za opóźnienie wynoszą 7,75%.

Pamiętać jednak należy, że w sytuacji gdy zawarta zostaje transakcja handlowa (po dwóch stronach umowy występują przedsiębiorcy) to można w oparciu o przepisy ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych dochodzić odsetek za opóźnienie w transakcjach handlowych – które są sporo wyższe od „zwykłych” odsetek ustawowych i aktualnie wynoszą 11,5% w stosunku rocznym. Regulacja ich dotycząca ma zniechęcać do nieterminowego uiszczania należności i zapobiegać zatorom płatniczym.

Rekompensata za koszty odzyskiwania należności

Oprócz odsetek za opóźnienie w transakcjach handlowych ustawa przewiduje odrębne roszczenie, którego wierzyciel może dochodzić od opóźniającego się w płatnościach kontrahenta. Rekompensata za koszty odzyskiwania należności, bo o tym mowa, to kwota przysługująca wierzycielowi od dłużnika bez odrębnego wezwania od dnia nabycia uprawnienia do odsetek. W zależności od wysokości dochodzonego roszczenia stanowi ona równowartość kwoty 40, 70 lub 100 euro przeliczonej na złote według średniego kursu euro ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski ostatniego dnia roboczego miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym świadczenie pieniężne stało się wymagalne. Ponieważ rekompensata ta należna jest od każdej odrębnej transakcji handlowej, to w przypadku opóźnienia w zapłacie kilku faktur VAT stanowić będzie już dla dłużnika sporą dolegliwość. Jeżeli więc wierzyciel podejmie decyzję o jej egzekwowaniu, zwiększy to prawdopodobieństwo terminowych płatności przez dotychczas opieszałego kontrahenta w przyszłości.