WIBOR w umowie kredytu a niedozwolone klauzule umowne

Od co najmniej kilku miesięcy na świeczniku pozostaje kwestia umów kredytowych oprocentowanych stawką WIBOR i dążenia do podważenia powyższego oprocentowania wskutek nieuczciwych działań sektora bankowego. Temat ten budzi żywe zainteresowanie bowiem zdecydowana większość umów kredytowych w złotych polskich opiera się właśnie na wyżej wskazanym wskaźniku. Czym on jest i dlaczego pojawiają się głosy o jego eliminacji – tak z nowych umów kredytowych, jak i tych już obowiązujących?

WIBOR – czym jest?

Najprościej pisząc, WIBOR to wysokość oprocentowania na rynku międzybankowym, na jaką banki umawiają się, aby pożyczać sobie nawzajem pieniądze. Wysokość tego oprocentowania wyznaczana jest jako średnia arytmetyczna wielkości oprocentowania podawanych przez największe banki świadczące swoje usługi w Polsce, po odrzuceniu wielkości skrajnych. Zastrzeżenie oprocentowania WIBOR w umowie zakłada więc, że banki faktycznie będą między sobą dokonywać transakcji. Czy to jednak czynią?

Gdzie niektórzy uparują niedozwolonych praktyk banków?

Głośno o WIBORZE zrobiło się w roku ubiegłym, gdy Sąd Okręgowy w Katowicach uwzględnił wniosek o zabezpieczenie roszczenia jednego z kredytobiorców i „usunął” z umowy WIBOR, pozostawiając ratę kapitałową powiększoną jedynie o marżę banku. Postanowienie to niedługo się utrzymało (zostało zmienione przez Sąd odwoławczy), ale wywołało falę dyskusji czy polski wymiar sprawiedliwości czeka morze nowych spraw – tym razem o ustalenie niedozwolonego charakteru postanowień umów kredytowych w złotych polskich, oprocentowanych WIBOREM. Gdzie część prawników, w tym również jak widać sędziów upatruje szans na usunięcie WIBORU z umowy? Podobnie jak w sprawach z tzw. „kredytów frankowych”  odwołują się oni do kodeksowej regulacji o abuzywnych postanowieniach umownych, niewiążących kredytobiorcę o ile ten zawierając umowę działał jako konsument. Podnoszone jest iż banki w momencie zawierania umowy nie informowały w sposób właściwy kredytobiorców o ekonomicznych konsekwencjach zmienności wysokości oprocentowana i fakcie, że związane jest z tym nieograniczone ryzyko jak również sposób, w jaki banki ustalały to oprocentowanie pozostawał niewłaściwy albowiem odwoływał się właśnie do stopy referencyjnej WIBOR podczas gdy w ostatnich latach była tak niewielka liczba transakcji międzybankowych, że wskaźnik ten nie odzwierciedlał rzeczywistej ceny pieniądza na rynku. Wskazywane jest, że w niektórych miesiącach odnotowywano jedną – dwie takie transakcje, a bywały i takie gdzie transakcji nie było wcale. Podnosi się również, ze w WIBORZE „ukryte” pozostawało dodatkowe wynagrodzenie banków, co także przesądzać by miało o niedozwolonym charakterze postanowienia umownego.

Czytając powyższe, można dość do wniosku, iż argumentacja ta pozostaje w pewnym stopniu zbieżna z tą podnoszoną w sporach „frankowych”, wobec czego sprawy te uznać należałoby za wygrane.  Problemem pozostaje jednak, czy sądy polskie z uwagi na możliwy kryzys w sektorze bankowym, odważą się na orzekanie w podobny sposób jak w sprawach CHF.

Co zamiast WIBORU?

Wskutek ogromnego w ostatnim czasie wzrostu oprocentowania kredytów stawką WIBOR, a nadto wskutek wyżej pojawiających się wątpliwości co do „uczciwości” tego wskaźnika, w jego miejsce wprowadzony ma zostać nowy wskaźnik referencyjny jakim jest WIRON. Wskaźnik ten ma charakteryzować się stopą wolną od ryzyka (risk-free rate), to zaś przełoży się na niższe oprocentowania kredytów. Do roku 2024 nadal jednak banki mogą oferować kredyty oprocentowane dotychczasową stopą WIBOR, co z pewnością będą czynić. Oznacza to, że ciągle zawierane będą umowy w swej treści wątpliwe pod kątem postanowień niedozwolonych.

Jeżeli pozostajecie Państwo nadal żywo zainteresowani podjęcia kroków celem usunięcia ze swojej umowy abuzywnego oprocentowania, a podchodzicie Państwo jednocześnie do tematu ze zdrowym sceptycyzmem, to zapraszamy do kontaktu.