Dowód z przesłuchania stron

• • Przesłuchanie stron w postępowaniu cywilnym
  • Procedura przesłuchania stron
  • Podsumowanie

Przesłuchanie stron w postępowaniu cywilnym

W toku postępowania przed Sądem aby udowodnić swoje racje, zgodnie z główną zasadą postępowania dowodowego, powód winien przedstawić materiał dowodowy na ich poparcie. Jednym z dowodów w procedurze cywilnej jest przesłuchanie samych stron procesu, czyli również powoda. Na czym polega ten środek dowodowy? O tym poniżej.

Zgodnie z brzmieniem art. 299 kodeksu postępowania cywilnego jeżeli po wyczerpaniu środków dowodowych lub w ich braku pozostały niewyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, sąd dla wyjaśnienia tych faktów może dopuścić dowód z przesłuchania stron.

Przesłuchanie stron może odbyć się na wniosek strony lub z inicjatywy Sądu, jeżeli uzna on, że jest to niezbędne do wyjaśnienia sprawy.

Procedura przesłuchania stron

Podczas przesłuchania strony są zobowiązane mówić prawdę, jednak nie mają formalnego obowiązku składania zeznań pod przysięgą, co odróżnia tę czynność od zeznań świadków. Sąd zadaje stronom pytania, które dotyczą sprawy, a odpowiedzi na te pytania są protokołowane. Ważne jest, że jeżeli takie przesłuchanie nie wyświetli dostatecznie faktów dla sprawy kluczowych, Sąd może przesłuchać według swego wyboru strony ponownie, po uprzednim odebraniu od nich przyrzeczenia.

Należy jednak pamiętać, że co do zasady dowód z przesłuchania stron ma charakter posiłkowy. Oznacza to, że przeprowadza się go tylko wówczas, gdy za pomocą innych środków dowodowych nie można dojść do wyjaśnienia faktów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. Istnieją jednak wyjątki od tej zasady – np. w postępowaniu w sprawach o rozwód lub o separację Sąd niemal każdorazowo zarządza przesłuchanie stron (art. 432 zd. 1 k.p.c.).

Jednocześnie należy też pamiętać, że istnieją sytuacje (szczegółowo opisane w procedurze cywilnej), gdy jedynie dokumentem możliwe będzie wykazanie w toku procesu pewnych okoliczności.

Co jednak kluczowe, z uwagi na prekluzję procesową wniosek o przeprowadzenie tego dowodu najlepiej zgłaszać już w pozwie lub w odpowiedzi na pozew czyli zasadniczo w pierwszym piśmie procesowym.

Należy jednak zawsze pamiętać, że za wyjątkiem sytuacji, gdy kodeks postepowania cywilnego nakazuje Sądowi przeprowadzenie tego dowodu (a które to sytuacje stanowią wyżej wspomniane wyjątki) co do zasady Sąd nie ma obowiązku przeprowadzać tego dowodu. Innymi słowy, Sąd będzie miał prawo odmówić przeprowadzenia tego dowodu nawet gdy został on zgłoszony w pierwszym piśmie procesowym i innym dowodom odmówi waloru wiarygodności. Dlatego też nie zaleca się kierowania sprawy do Sądu gdy nie dysponuje się żadnym innym materiałem dowodowym, takim jak dowody z dokumentów lub świadkowie.

Podsumowanie

Dowód z przesłuchania stron może być kluczowy dla rozstrzygnięcia sprawy, szczególnie w sytuacji, gdy brakuje innych dowodów lub gdy dostępne dowody są niejednoznaczne. Jednakże, sąd ocenia wiarygodność i wartość dowodową takich zeznań, biorąc pod uwagę całość zgromadzonego materiału dowodowego oraz zachowanie i postawę stron podczas przesłuchania. Sąd też niemal zawsze może odmówić przeprowadzenia tego dowodu.

Warto pamiętać, że przesłuchanie stron jest jednym z wielu narzędzi procesowych dostępnych w ramach postępowania cywilnego, a jego znaczenie i wpływ na wynik sprawy zależy od konkretnego kontekstu oraz oceny Sądu.